گذری به قلعه کرشاهی بادرود

ذبیح اله صولتیان  

 

قلعه کرشاهی یا گهر شاهی که در اصطلاح محلی به «قلعه کر» معروف است  در شمالی نرین نقطه بادرود ودر ابتدای حریم بخش ابوزیدآباد درا ستان ا صفهان، و نزدیک کوهی بنام  یخآب قرار گرفته و از نزدیک ترین آبادی(متین آباد) 23 کیلومتر فاصله دارد. برای سفر به این قلعه تقریبا یک روز پیاده روی در پیش دارید و حتما باید از راهنمای محلی یا نقشه های دقیق استفاده کنید.واگر با وسیله نقلیه می خواهید بروید مسافت جاده خاکی نسبتأخوب متین آباد تا کرشاهی را حدود 45 دقیقه باید طی کنید. 

بنای این قلعه به پیش از اسلام باز میگردد ودژ کنونی بر ویرانه های قلعه قدیمی بنا شده است.قلعه کرشاهی در دوره های مختلف از جمله پس ازحمله مغول بازسازی شده تا جلوی پیشروی دشمن که از راه کویر قصد حمله به نواحی مرکزی ایران راداشت، گرفته شود.از آن زمان به بعد هم بارها مورد استفاده حاکمان و راهزنان و حتی شورشیان قرار گرفته و آخرین بار توسط حسین کاشی  از شورشیان اواخر دوره قاجار بازسازی شده است. هنوز هم آثار گلوله های توپ بجا مانده از درگیری نیروهای دولتی و شورشیان بر دیوارهای قلعه نمایان است. مساحت این قلعه به همراه محوطه آن 8 هزار مترمربع و تماما ازخشت ساخته شده و بعد از ارگ بم، بزرگ ترین بنای خشتی ایران محسوب می شود.این قلعه در زمان حمله مغو لها به عنوان پایگاهی برای مبارزه، بخوبی توانست در جنگی نابرابر چند روز مقابل یورش وحشیانه دشمن مقاومت کند. سربازانی که زمان حمله مغولان با آنها می جنگیدند، پس از رشاد تهای فراوان و واردکردن تلفات سنگین به دشمن، وقتی لشکر عظیم مغول را می بینند که مانند مور و ملخ از هر سو می تازند، ترجیح می دهند از داخل قلعه به مبارزه ادامه دهند. مغو لها قلعه را محاصره میکنند ولی ساختارپیچیده قلعه، تسخیر آن را دشوار کرده بود چرا که در طراحی آن، اصول دفاعی بخوبی   پیش بینی شده بود.  

 دور تا دور قلعه دو دیوار محکم کشیده شده و بر جهای دیده بانی که تیراندازان در آن مستقر می شدند کمی متمایل به بیرون ساخته شده بودتا به تمام محوطه اطراف اشراف و تسلط داشته باشند.ضمن اینکه بین دیوار دوم و دیوار اصلی قلعه، خندق و کانالی به دهانه 5 متر کنده شده که اگر دشمن از دیوار اول و دوم می گذشت، درخندق، زمین گیر می شد و فرصتی برای تیراندازان قلعه به وجود می آمد تا آنان را از پای درآورند.همچنین قلعه، 3 دیوار داشته که دیوار اصلی بلندتر از بقیه بوده که باقیمانده دیوار اول در ضلع شرقی هنوز پابرجاست. به هر حال مغو لها قلعه را محاصره میکنند با این تصور که وقتی آب و آذوقه ساکنان آن تمام شود، تسلیم خواهند شد، اما غافل از این که معماران و سازندگان این شاهکار نظامی، حتی برای زمان محاصره هم پیش بینی کرد ه اند و در کویر خشک و بی آب و در چنین دشت وسیعی، قلعه را در جایی ساخته اند که سطح زمین با سفره های آب زیرزمینی، کمترین فاصله را دارد. به طوری که ساکنان قلعه با کندن کمتر از 5 متر زمین به آب می رسند. حوضی که اکنون نیز وسط حیاط قلعه به چشم می خورد، یک و نیم متر عمق دارد و تا چند سال پیش، همیشه پر از آب بوده است. برکه و آبگیری که در محوطه غربی وجود دارد، هنوز هم کاملا پرآب است و تشنگی مسافران کویر را برطرف میکند.بنابراین انتخاب مکان ساخت قلعه، در حالی که می توانست در هر جای دیگری از کویر ساخته شود، به نوبه خود، نشانگر درایت و دانش معماران آن است که همین نکته می تواند دلیل مناسبی برای سفر گردشگران به این منطقه باشد.هنگام محاصره قلعه، سربازان از تونل های مخفی که از داخل به خارج کنده شده بود، شبانه به دشمن شبیخون می زدند و تعدادی از آنان را از پای درمی آوردند، اما سرانجام سپاه عظیم مغول با تحمل کشته ها و تلفات و استفاده از سنگ اندازها،توانست به داخل قلعه نفوذ کند.تمامی سربازان بعد از نبردی جانانه در راه دفاع از آزادی میهن، شهید شدند تا خاک پاک ایران زمین، هر بهار، به یاد هزاران هزار شهیدی که درطول تاریخ، در جا یجای این مرز پرگهر آرمیده اند، لاله زار شود.

حضور گردشگران و اهتمام بیشتر مسوولان محلی و ملی در برگزاری تورهای بازدید از این گونه مناطق فرصتی است تا ضمن آشنا شدن مردم با میرا ثهای کهن و فرهنگی کشور، خاطره هایی این چنین نیز در دل نسل ها زنده بماند.