ایرج :بزرگ مرد آواز ایران

ایرج افتخار آواز ایران  

 مردی از دیار خالدآباد بادرود 

 حسین خواجه امیری، معروف به “ایرج” از پیشکسوتان آواز و موسیقی ایرانی در چند دهه‌ی گذشته به شمار می‌آید. وی متولد 11 دیماه 1311 در  خالد آباد بادرود است. خودش می‌گوید که از 6 سالگی علاقه به موسیقی رادر خودش کشف کرده و آواز می‌خوانده است.

وی در گفت‌وگویی تفصیلی با سرویس هنری خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، از تاریخ شفاهی موسیقی و زندگی خود و همچنین مسایل ومشکلات فراروی این هنر، سخن گفت که در ذیل می‌آید:
من در 11 دی ماه 1311 در خالد آباد بادرود، به دنیا آمدم، هم اکنون پنج فرزند دارم، سه پسر و دو دختر که پسر آخرم احسان، آهنگساز و خواننده است و استاد مشوق او خودم بوده‌ام و به زودی از او یک اثر قابل توجه روانه بازار می‌شود. پدربزرگم خواننده بود و ردیف می‌دانست. پدرم هم ردیف ها را از او یاد گرفت ومن هم از پدرم. از 6سالگی آواز می‌خواندم و عاشق اینکار بودم، البته از تعزیه خوانی هائی که به مناسبت های مذهبی در محله ها آواز می‌خواندند هم نکات زیادی را فرا گرفتم طوری که در کلاس دوم ابتدایی یعنی 8 سالگی ردیف ها را می‌دانستم، تا کلاس 6 ابتدایی که برای ادامه تحصیل به تهران آمدیم.
من آن زمان به وسیله حمید وفادار به شادروان ابوالحسن صبا معرفی شدم. 2 سال در محضر استاد آموزش دیدم و سپس به وسیله او به رادیو معرفی شدم و چون معرفم استاد صبا بود از من امتحان نگرفتند. آن زمان ضبط صوت نبود و صدا مستقیم پخش می‌شد من جزء خوانندگان این رادیو بودم بعدها هم وارد ارتش شدم.
شب های جمعه ارتش برنامه‌ی موسیقی داشت که من اجرا می‌کردم بعد هم رفتم افسر شدم تا اینکه با درجه سرهنگ دومی باز نشسته شدم. در آن زمان خوانندگانی چون دردشتی، قوامی،قمی، رشیدی، مرضیه، دلکش و روح بخش، گلپایگانی، و شجریان در رادیو آواز می‌خواندند.
ارتش هم با برنامه های من مخالفتی نداشت و در کنار این امر، با پیدایش سینما و تولید فیلم های فارسی که در آن همه نوع آهنگ اعم از غزل تصنیف محلی و‌ آواز ساخته می‌شدبه سمت موسیقی فیلم رفتم، 2 تا 3 تا هم پاپ خواندم که موفقیت آمیز بود یعنی به گونه‌ای می‌خواستم این موسیقی را هم تجربه کنم.
چون به مکمل بودن شعر و موسیقی هم اعتقاد روی همین حساب سعی داشتم شعرهای در جه یک را در آثارم به کار گیرم. آثار شعرائی چون تورج نگهبان، بیژن ترقی، ابوالقاسم حالت و البته کارهای مربوط به فیلم فارسی که شعرایش افرادی چون پورهاشمی، منزوی، شمسا و... بودند.
با اکثر آهنگسازان قدیمی کار کرده‌ام به جز “یاحقی” که از او آهنگی در رادیو نخواندم اما برای جبران قضیه در یکی از فیلمها، قطعه‌ای را از مرحوم یاحقی اجرا کردم.
آن موقع‌ها، کنسرت، زیاد متداول نبود چراکه مردم مستمرا از رادیو و تلویزیون موسیقی می‌شنیدند.
یادم هست کلاس ششم بودم که در یکی از فیلم های سردار ساکر هندی (بلبل مزرعه با بازی مرحوم مجید محسنی) آواز خواندم بعد هم که همکاری‌ام با محمد علی فردین - فکر می‌کنم در فیلم آقای قرن بیستم - شروع شد. این ارتباط چنان تنگاتنگ شد که هر جا که او بود من هم بودم و هرجا که من بودم او هم بود. مشوق اصلی من در این راه دکتر کوشان و سیامک یاسمی بودند برخی دوستان هنرمند در آن زمان نمی‌دانم روی حسادت بود یا دلسوزی که به من می‌گفتند تو خواننده برنامه گل ها هستی چرا درفیلم ها آواز می‌خوانی؟ اما من اعتقاد داشتم که طرفداران فیلم ها به مراتب صد ها برابر رادیو و تلویزیون بودند چون سینما آن زمان از اعتبار خاصی برخوردار بود.
همکاری متقابل من و فردین فوق العاده بود و در پیشرفت هم موثر بودیم، طوری که دریافت های ما نزدیک به هم بود. من آن زمان بابت هر آهنگ 7 هزار تومان می‌گرفتم، قریبا معادل یا نزدیک دستمزد بازیگر نقش اول.
به غیر از مجید محسنی و فردین به جای رضا فاضلی، رضا بیک ایمانوردی، منوچهر وثوق،‌ منوچهر صادقپور، ملک مطیعی و ... آواز خواندم. در این اجراها آهنگ ها قبل از فیلم تعیین می‌شد البته فردین خوب اجرا می‌کرد اما بقیه نه چندان.
فعالیت های موسیقیائی من در رادیو تا 2 ماه قبل از انقلاب تداوم داشت. از طرف رادیو و تلویزیون وقت هم کنسرت هایی را درخارج از کشور برگزار می‌کردم تا اینکه انقلاب اسلامی شد.
پس از انقلاب، از طرف تبلیغات اسلامی سفرهایی 11 ماهه را برای برگزاری کنسرت به کانادا، آمریکا، آلمان و سوئد آغاز و مجددا به ایران بازگشتم و دراین اجراها، موسیقی اصیل ایرانی را به بهترین نحو ممکن معرفی کردیم.